ދިވެހި މަސްވެރިންގެ ހައްގުތައް ކަށަވަރު ކޮށްދީ މަހަށް "ހަމަ އަގު" ހޯދައި ދިނުމަކީ މިހާރު ވެރިކަން ކުރާ، ޕީޕީއެމް/ޕީއެންސީގެ އަބަދުގެ ވެސް ވައުދެކެވެ. މުއިއްޒުގެ ބަހުން ނަމަ އެއީ އެ ޕާޓީގެ އެންމެ ބޮޑު ވައުދެވެ. އެއީ ދިވެހި މަސްވެރިން އެންމެ ބޮޑަށް ބޭނުންވާ އެންމެ އެދިއެދި ތިބި ކަންތައް ވެސް މެއެވެ. މަސްވެރިންނަށް "ހައްގު މިންވަރު" ހޯދައިދިނުމުގެ ވާހަކައަކީ ނިމުނު އިންތިހާބާއި ދިމާކޮށް ޕީޕީއެމް/ޕީއެންސީން ދެއްކި ވާހަކަތަކެވެ.

ރައީސް މުއިއްޒުގެ ކެމްޕެއިން ޖަލްސާއެއްގައި ދެއްކި ވާހަކައަކުން ކުޑަ ތަންކޮޅެއް ފާހަގަކޮށްލާނަމެވެ. މަސްވެެރިކަން "ނަގައި ކޮޅަށް ޖަހާނަން" މަސްވެރިކަމަށް ހާއްސަ ހއ. އިހަވަންދޫގައި ބޭއްވި ކެމްޕެއިން އެއްވުމެއްގައި ޕީޕީއެމް-ޕީއެންސީންގެ ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓު، މިއަދުގެ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ޑރ. މުހައްމަދު މުއިއްޒު ވިދާޅުވި އެވެ.

މި ސަރުކާރުގެ އަމާޒަކީ މަސްވެރިން މަސް ކިރާތާ ގިނަވެގެން ދެ ހަފްތާގެ ތެރޭގައި ފައިސާ ދެއްކުމެވެ. ނަމަވެސް  ސަރުކާރަށް އަހަރެއްވީ އިރު އަދި އެކަން އެގޮތަށް ނުވާކަމުގެ ޝަކުވާ މަސްވެރިން އަންނަނީ ކުރަމުންނެވެ.

ސުވާލަކީ މަސްވެރިކަމުގެ ސިނާއަތް ހަރުދަނާ ކުރުމުގެ މަސްއޫލިއްޔަތު އޮތް ފަރާތްތަކަށް ރައްޔިތުން އުއްމީދުކުރި ސްޕީޑުގައި އެ މަސްއޫލިއްޔަތު އެބަ އަދާ ކުރެވޭބާވަ އެވެ؟

ޖަވާބަކީ ނޫނެކެވެ. މިއަދު ސަރުކާރުން މަސްވެރިންނަށް ދޭންޖެހޭ ފައިސާގެ ބޮޑު އަދަދެއް އަދި ވެސް އޮތީ ނުދީ އެވެ. ރާއްޖޭގެ ތާރީހުގައި ވެސް މިހާ ބޮޑު މާލީ އުނދަގުލުގައި މަސްވެރިން އުޅުނު ދުވަހެއް އޮތްހެނެއް ހިއެއް ނުވެއެވެ. އޮނޑިވެރިން ތެޔޮ ބިލުތަކަށް ފައިސާ ދައްކަމުން ލޯނުތަކަށް ފައިސާ ދައްކަމުން އައިސް އަށް ފައިސާ ދައްކަމުން މަސް އޮޑީގެ ފަޅުވެރިންނަށް ދަރަނިވެރިވެފައި މިއަދު ތިބެން މި ޖެހުނީ ސަރުކާރުން މަސްވެރިންނަށް ވީ ވައުދާ ހިލާފުވުމުން ނެވެ. މި ގޮންޖެހުންތަކާ ކުރިމަތިލުމުން މަސްވެރިން އޮޑިފަހަރު ފަޅުގައި އަޅާ ކުރާނެ އިތުރު މަސައްކަތެއް ނެތި ރަށުގައި ފައިބާ އެ ތިބެނީ މުއިއްޒުއާއި މެދު "ބަރު" ހިތަކައި ގެން ނެވެ.

ވާނީ ވެސް އެހެން ނެވެ. މަސްވެރިންނަށް ކަނޑުގެ ސަރަހައްދުން "ގެއްލުނު" ބައި ހޯދުމުގެ މަސައްކަތް އަވަހަށް ފަށަން ވީ ވައުދު އޮތީ މަތާރަންފިލާމަތީ ހިރަފުސްއަޅަން ދޫކޮށްލައިފަ އެވެ. މިފްކޯ އިން މަސްވެރިން ބާނާ މަހުގެ އަގު ކޮންޓްރޯލް ކުރީ އެވެ. މިފްކޯއަށް ދޭ ސަބްސިޑީ ކަނޑާލީ އެވެ. މަހަށް ހަމަ އަގު ދޭނެ ކަމަށް ބުނެ އައިސް މަސްގަންނަ އަގު ދަށް ކުރީ އެވެ. މިފްކޯއިންނާއި އެފްއެސްއެމްއިން ކްރެޑިޓަށް މަސްވެރިންނަށް ލިބެމުން އައި ތެޔޮ ނުލިބޭގަތް ވީ އެވެ. މިފްކޯއަށް ލޯނެއް ނަގައިގެން ވިޔަސް މަސްވެރިންނަށް ދޭން ޖެހޭ ފައިސާ ދޭނެ ކަމަށް ރައީސް މުއިއްޒު ވިދާޅުވެ، އެ ކަން ވެސް ކުރީ ވިދާޅުވި ގޮތާ ދިމާ އިދިކޮޅަށެވެ. މަސްވެރިންގެ ނަން ވިއްކައިގެން ލޯނު ނަންގަވައި ގެން ރައީސް އާއި މަސްވެރި މިނިސްޓަރު ދަތުރުކުރެއްވީ ބޭރު ކަރަކަރަ އަށް "ފޮޓޯ" ނަންގަވާށެވެ.

މުއިއްޒުގެ ސަރުކާރުން ހީލަތްތެރި ރޭވުމަކުން މަސްވެރިންނަށް ދޭން އުޅުނު އަނެއް ދޯކާ އަކީ ލޭނު އަޅައިގެން މަސްވެރިކަން ކުރަން ބޭރުގެ ބޯޑު ފަހަރަށް ހުޅުވާލަން ސަރުކާރުން ނިންމުމެވެ. ބޮޑު ކަންނެލި މަސްވެރިންގެ ޔޫނިއަންގެ ފަރާތުން މުޒާހަރާކޮށް މާލެއަށް އެއް ވާނެ ކަމަށް ބުނުމުން "ބިރުން" ލޭނު މަސްވެރިކަމަށް ހުޅުވާލަން 13 ޖޫންގައި ވަޒީރުންގެ މަޖިލީހުން ނިންމި ނިންމުން މި ވަގުތަށް އެ އޮތީ މަޑުޖެހިފަ އެވެ.

ބޮޑުކަންނެލި ޔޫނިއަންގެ މެންބަރުން މިހާރު ވެސް އަންނަނީ މަސްވެރިކަމުން ލިބޭ އާމްދަނީ ކުޑަވުމުންނާއި މަސްވެރިކަމުގެ ސިނާއަތަށް ވަންނަ ނުވަތަ ގުޅޭ ފަރާތްތައް މަދުވުމުގެ ސަބަބުން ކުރިމަތިވާ ގޮންޖެހުންތައް ސަރުކާރަށް ހިއްސާ ކުރަމުން ނެވެ. ނަމަވެސް މިއަދު ސަރުކާރުގައި މަސްވެރިންގެ ވާހަކަތަކަށް ޝައުގެއް ނެތެވެ. އަޑު އަހަން ބޭނުން ނުވާ ފަދަ އެވެ. މަސްދޯނި ފަހަރު އޮންނަ ސަރަހައްދު ބެލުމަށް ބޭނުންކުރާ ޑިވައިސްގައި ހުރި އުނދަގޫކަން މަސްވެރިންނަށް އެބަހުއްޓެވެ. "ފްލޯ ޕްރައިސް"ގެ ދަށުން މަސްވިއްކޭނެ ގޮތެއް ހޯދުމަށް މަސްވެރިން ތިބީ އެދި އެދި އެވެ. މަސްވެރި އޮޑިފަހަރު ބަނުމަށް ގެންނަ ތަކެތިން ޑިއުޓީ އުވާލާނެ ކަމަށް ވި ވައުދު އަހަރެއް ވީއިރު، އަދި ވެސް އޮތީ ބަންނަމުންދާ އޮޑީގެ ބަނޑުފިލާ ދަށުގައި އެވެ. ބޮޑުކަންނެލި މަސްވެރިކަމަށް ހާއްސަ ބޮއި ހޯދައިދިނުމާއި އެންވެރިކަން ކުރާ ސަރަހައްދުތައް ރައްކާތެރިކޮށްދޭން ސަރުކާރުގައި އާދޭސް ކުރާތާ އަހަރެއް ވީ އެވެ. މުއިއްޒުއަށް ވީކަމެއް ހަރާމެވެ.

25 މީހުންނާ އެކު ކަނޑުމަސްވެރިކަމަށް ނިކުންނަ ދޯންޏެއްގައި ހަފްތާއެއްގެ ކޮއްތު ހަރަދަކީ 15،000ރ. އެވެ. މަސްވެރިކަން ރަނގަޅު ނަމަ ދުވާލަކު 15-16 ފީފާ ތެޔޮ އަނދަ އެވެ. އެ ނޫން ދުވަސްވަރުގައި 10 ފީފާ ތެޔޮ އަނދާނެ އެވެ. އެހެން ކަމުން ކިރާ މަސްކޮޅަށް ފައިސާ ނުދީ ސަރުކާރުން ލަސްކުރާނަމަ މަސްވެރިން ދެކޮޅު ޖައްސާނީ ކިހިނެތް ހެއްޔެވެ.؟ ރައީސް މުއިއްޒު ވައުދުވެވަޑައިގެންނެވީ ޑޮލަރުން މަސްވެރިންނަށް ފައިސާދެއްވުމަށެވެ. ނަމަވެސް މިއަދު މި އުޅެނީ އެންމެ ކުޑަމިނުން ރުފިޔާއިން ވެސް ފައިސާނުދެވި ގެންނެވެ. މަސްވެރިންގެ ފައިސާކޮޅު ދިނުމަށް އެދި އާދޭސްކުރުމުން އެކަންވެސް ވަނީ ސިޔާސީ ކަމަކަށެވެ. ފާޅުގައި ވިދާޅުވަނީ އެ ވާހަކަ ބަލައިނުގަންނަ ކަމަށެވެ. މިއަށް ވުރެ ބޮޑު އަނިޔާއެއް މަސްވެރިންނަށް ދެވޭނެތޯއެވެ؟ މަހަށް ހަމަ އަގު ހޯދައިދިނުމަށް މުއިއްޒު ވި، ވައުދަކީ ބޮޑު އޮޅުވާލުމެއް ނޫން ހެއްޔެވެ؟ މަސްވެރިން މިއަދު ތިބީ ނުހަނު މާޔޫސްވެ، ސަރުކާރު ދެކެ ފޫހިވެފަ އެވެ.

ސަރުކާރަށް އަހަރެއް ވެ، މަސްވެރިކަމުގެ ދާއިރާ އަށް ކަނޑައެޅި ވައުދުތައް ސަރުކާރުން ނުފުއްދުމުން ބޭންކިން ނިޒާމްގެ ތެރެއަށް ވަދެވޭނެ މަގު މަސްވެރިންނަށް ވަނީ އަދި ވެސް ބަންދު ވެފަ އެވެ. ދިރިއުޅުމަށް އާމްދަނީ އެއް ލިބޭ މަސައްކަތެއް ކުރާ ބައެއްގެ ލިސްޓުން މަސްވެރިން ވަނީ އުނިކޮށްފަ އެވެ. ބޭންކް ލޯނަކަށް ޝަރުތެއް ހަމަ އެއް ނުވެ އެވެ. ސްކީމަކަށް އެއްޗެއް ނުނެގެ އެވެ. ގޮދޮރުވެރިކަމުގެ ޕޯޓަލްތަކުން މަސްވެރިން ދައްކަނީ ވަޒީފާއެއްގައި ނޫޅޭ "ބޭކާރު" ބައެއްގެ ގޮތުގައި އެވެ.

ރައީސް ޔާމީން ވިދާޅުވާ ފަދައިން މަސްވެރިންނަކީ އެންމެ ބުރަކޮށް މި ގައުމުގައި މަސައްކަތްކުރާ އެއް ސިނާއަތުގެ މަސައްކަތް ތެރިން ނެވެ. މިއޮތްހާ ދުވަހު އަހަރެމެންގެ ގައުމުގައި ބަރޯސާވެފައި ވަނީ މަސްވެރި ސިނާއަތަށެވެ. އެހެން ނަމަވެސް ޔާމީން ވިދާޅުވާ ފަދައިން މިއަދުގެ ސަރުކާރުން އެކަން ބަދަލުކޮށްފި އެވެ. މިއަދު މަސްވެރިންނަކީ އެއްވެސް އަގެއް ހުރި ބައެއްގެ ގޮތުގައި މުއިއްޒުގެ ސަރުކާރުން ނުދެކެ އެވެ.

މަސްވެރިންގެ ވޯޓް ހޯދަން، މެނިފެސްޓޯގައި ލިޔުނު ވައުދުނާމާގެ ނަތީޖާ އަކީ މަސްވެރިން ބާނާ މަހަށް ފައިސާ ނުލިބިގެން މަސްވެރިން އާއިލާތަކުން ކެތްތެރިކަން ކޮޅުންލާ މުޒާހަރާ ކުރާން ޖެހުމެވެ. ފިޝަރީޒް މިނިސްޓްރީގެ ޓީމުތަކަށް މަސްވެރި ރަށްރަށުން ހުރަސްއެޅުމެވެ. މިފްކޯގެ މަސް ފެކްޓަރީތައް ހުއްޓުވާން ނިކުންނަށް ޖެހުމެވެ. މަސް އޮނޑި ފަހަރުމަތީ ސަރުކާރަށް ބަވަން ޖެހުމެވެ. މިފްކޯގެ ހިއްސާދާރުނަށް މަސްވެރިން ހަދާނެ ކަމަށްވި "ހޮޅި" ވައުދުން މަސްވެރިންގެ އިތުބާރު މުއިއްޒުއަށް ގެއްލުމެވެ.

މަޖިލީހުގެ މެޖޯރިޓީ ސާފުކޮށް ލިބުނުތާ އަހަރެއްވާން ގާތްވެ، މިފްކޯއާއި މަސްވެރި މުޒާރާގެ ވެރިން ވެސް ބަދަލުވެ، މުޅި ސަރުކާރު މުއިއްޒު ކޮންޓްރޯލް ކުރަން ފެށި، ފަހުން މި މިކަންކަން ކުރަން ވޭތުވެ އެ ދިޔައީ ކުރު މުއްދަތެއް ނޫނެވެ. ވައުދުވީ ކަންތައްތައް އޮތްތާ އޮތީ އެވެ. މުއިއްޒު ވެރިކަމަށް އަންނަން ކީހާ ޅެން ފަރިއްސަވެ ނިމުނީ ނޫންހޭ ސުވާލު އުފެއްދުމުގެ ފުރުސަތު މިއަދު އެބަ އޮތެވެ. މުއިއްޒުގެ މަސްވެރިންނަށް ވީ ވައުދު ބިލާހަކަށް ވީ އެވެ. މުއިއްޒުގެ ވެރިކަމަށް، މަސްވެރިކަމުގެ ދާއިރާއިން މާކްސް ދޭ ނަމަ މިވަގުތު ދޭނީ ސަތޭކައަކުން ސުމެކެވެ. އެއީ "ޔޫ" ރިޕޯޓެކެވެ. ތެދެކެވެ، ސަރުކާރަށް އަހަރެއް ވީއިރު އެންމެ ބޮޑު އަނިޔާއެއް، ގެއްލުމެއް ދިނީ ދިވެހި މަސްވެރިންނަށެވެ.